استپر چیست

استپر موتور خودرو

استپر موتور خودرو یکی از قطعات موتور است که با وجود کوچک‌ بودن ، وظایف بسیار مهمی برعهده دارد و اطلاع از دلایل و علائم خرابی استپر و هم‌چنین شیوه نگهداری و تعمیر مناسب آن، امری حیاتی است. خرابی یا عدم عملکرد صحیح این قطعه، لذت رانندگی را از شما سلب خواهد کرد.

استپر قطعه‌ای مهم در موتور خودرو است که روی دریچه گاز خودروها نصب می‌شود . زمانی که پدال گاز فشرده نباشد ، استپر که قطعه‌ای الکترونیکی-مکانیکی است، وظیفه تنظیم میزان هوای ورودی به دریچه گاز و همچنین روشن‌نگه‌داشتن ماشین را بر عهده دارد. استپر به‌همراه سنسور دریچه گاز، با دریافت و ارسال اطلاعات به ECU، مانع از خاموش‌شدن خودرو در دورهای پایین موتور می‌شود.

به ‌علت وجود این قطعه در قسمت ورودی دریچه گاز، امکان آلودگی و کثیف‌شدن آن با ذرات معلق و دوده روغن وجود دارد. آلودگی استپر، موجب اختلال در عملکرد آن می‌شود و باید برای تمیزکردن این قطعه اقدام کرد تا آسیب جدی به موتور وارد نشود.

اجزای استپر موتور

استپر موتور نیز همانند هر قطعه الکترونیکی دیگر، از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود که هماهنگی تک‌تک این اعضا در کنار هم، باعث عملکرد بی‌نقص این قطعه می‌شود. ازجمله مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده استپر موتور، می‌توان به موتور الکتریکی، فنر نگه‌دارنده، بوش جداکننده، شفت استپر و کلاهک اشاره کرد.

نحوه عملکرد استپر موتور

همان‌طور که گفته شد، این قطعه روی دریچه گاز نصب و توسط کامپیوتر خودرو یا همان ECU کنترل می‌شود. استپر با حرکت رو به جلو و عقب، مقدار ورودی هوا را کنترل می‌کند که این حرکت، به‌واسطه 4 ترانزیستور کنترل می‌شود.

ECU  با دریافت دمای موتور و سایر شرایط خودرو، فرمان لازم را به ترانزیستورها ارسال می‌کند و در نتیجه، دریچه استپر باز و بسته می‌شود. درواقع، با افزایش دمای موتور، دریچه آن باز می‌شود و پس از آن‌که دمای موتور کاهش یافت و به‌حد نرمال رسید، مجددا دریچه بسته می‌‌شود. هم‌چنین اگر پدال گاز فشرده نباشد، به‌علت نیاز موتور به هوا، دریچه باز می‌شود تا هوای موردنیاز موتور تامین شود.

وظایف استپر موتور

همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، مهم‌ترین وظیفه این قطعه، روشن‌نگه‌داشتن خودرو در دورهای آرام است؛ اما استپر، وظایف دیگری نیز بر عهده دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

ازجمله وظایف استپر موتور خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استپر در زمان سردبودن موتور، نقش ساسات را ایفا می‌کند؛ یعنی هنگامی ‌که موتور سرد است، با تنظیم سوزن، خودرو با اولین استارت روشن می‌شود.

این قطعه، دور موتور را در زمان گرفتن بار اضافی تنظیم می‌کند؛ به‌عنوان مثال، هنگامی‌ که در هوای گرم کولر خودرو را روشن می‌کنید، عملا در حال تحمیل بار اضافی به موتور هستید؛ در این زمان، باید دور موتور افزایش یابد تا پاسخ‌گوی این بار اضافی باشد که این امر، بر عهده استپر است.

یکی دیگر از وظایف استوپر، تنظیم سوخت و هوا در دور پایین است. منظور از دورهای پایین در خودرو، معمولا بین 900 تا 1100 دور در دقیقه است. زمانی‌که خودرو در حال پارک است و موتور خودرو به‌ صورت درجا و نرمال کار می‌کند، تنظیم سوخت و هوای ورودی توسط استپر انجام می‌شود.

در زمان تعویض دنده‌ها، این قطعه سرعت خودرو را تنظیم می‌کند. وقتی که راننده هنگام تعویض دنده پای خود را از روی پدال گاز برمی‌دارد، استپر با جلوگیری از بسته‌شدن سریع مسیر هوا، سرعت را تنظیم می‌کند. شایان ذکر است که این موضوع در مواقعی نیز که راننده پای خود را به‌صورت ناگهانی از روی پدال ترمز بردارد، رخ می‌دهد.

علائم خرابی استپر موتور

حال وقت آن رسیده است که به علائم خرابی استپر بپردازیم. مهم‌ترین وظیفه استپر، جلوگیری از خاموش شدن خودرو در دورهای پایین است؛ به‌عبارتی، سرعت موتور در دورهای پایین توسط این قطعه تنظیم می‌شود؛ لذا خرابی آن در دورهای پایین، قابل تشخیص است و اغلب هنگام درجا کارکردن موتور، دور موتور پایدار نیست و مدام تغییر می‌کند. تشخیص خرابی استپر موتور با علائم دیگری نیز همراه است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:

افزایش دور موتور بلافاصله پس از روشن‌کردن خودرو

خاموش‌شدن خودرو با رهاکردن پدال گاز

کاهش دور موتور در بارهای اضافی نظیر روشن‌بودن کولر

عدم پایداری دور موتور هنگام درجاکارکردن

گازخوردن بی‌دلیل خودرو پس از روشن‌شدن خودرو

افزایش دور موتور با افزایش دمای موتور

تمامی نشانه های خرابی استپر موتور، مرتبط با نحوه عملکرد خود استپر هستند؛ چراکه دریچه آن به‌درستی باز و بسته نمی‌شود و در نتیجه، میزان هوای ورودی به موتور مختل شده و موارد فوق ظاهر خواهند شد.

شستن استپر موتور

برخی از علائمی که در بالا عنوان شد، به دلیل کثیفی قطعه استپر رخ می‌دهد که  بدون مراجعه به مکانیکی می‌توانید آن را تمیز کنید. در ادامه، نحوه شستن استپر موتور را ذکر خواهیم کرد.

خودرو را خاموش کنید و اجازه دهید که موتور به اندازه کافی خنک شود.

محل استپر را شناسایی کنید. برای این کار، از راهنمای خودرو کمک بگیرید.

پیچ‌های مربوطه را باز کنید و سیم‌ها و سایر اتصالات را از موتور جدا سازید.

قطعه استپر را به‌دقت بشویید. برای این کار، می‌توانید از گازوئیل یا اسپری انژکتور استفاده کنید.

آن را با استفاده از هوای فشرده خشک کنید.

دریچه استپر را چک و از بازوبسته‌شدن آن اطمینان حاصل کنید.

آن را به محل خود بازگردانید، اتصالات سیم‌ها را برقرار کنید و پیچ‌ها را ببندید.

آیا تا قبل از مطالعه این مقاله، از نحوه عملکرد استپر موتور مطلع بودید؟

پس از شستن و نصب مجدد استپر، چند روزی رانندگی کنید؛ چنان‌چه علائم خرابی این قطعه را که در این مقاله ذکر شد، مشاهده نکردید، یعنی مشکل از کثیفی استپر بوده است. اگر دوباره با علائم خرابی مواجه شدید، مشکل از جای دیگری است و برای یافتن ریشه مشکل و تعمیر آن، باید به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید.

سوالات متداول استپر موتور

در ادامه برخی از سوالات متداول که در این زمینه مطرح شده است را پاسخ خواهیم داد. اگر در رابطه با استپر سوال دارید از قسمت کامنت‌ها با ما و دیگر دوستان به اشتراک بگذارید.

شایع‌ترین علامت خرابی استپر چیست؟

اغلب هنگام درجا کار کردن موتور، دور موتور پایدار نبوده و مدام تغییر می‌کند.

آیا کثیف بودن استپر دلیلی برای خراب بودن آن است؟

بله برخی از علائم خرابی استپر به دلیل کثیفی این قطعه رخ می‌دهد. تمیز کردن آن کار چندان پیچیده‌ای نبوده و شما به‌تنهایی و بدون مراجعه به مکانیکی نیز می‌توانید آن را تمیز کنید که در این مقاله به آن پرداختیم.

قابل استفاده در خودروهایی که با مشکلات بالا بودن یا غیر قابل کنترول بودن دور آرام موتور که با افزایش آلودگی همراه می باشد

استفاده از این استپر باعث تنظیم دور آرام موتور و کاهش آلودگی و مصرف سوخت می شود.

عمده خرابی استپر در دور آرام نمایان می­گردد و باعث نوسان دور موتور در دور آرام خواهد شد. اگر استپر موتور خراب شود با چهار حالت مواجه می ­شویم:

1- دور بالای موتور بعد از روشن شدن.

2- خاموش شدن خودرو در هنگام رها کرن ناگهانی پدال گاز.
3- کاهش دور موتور در هنگام کولر روشن.

ولی نوسانات دور آرام موتور به دلایل ذیل ایجاد می شود:

1- خرابی استپر موتور.
2- سوختگی و نشت .واشر مانیفولد/ترک جداره مانیفولد.
3- فرسودگی/سوختگی اورینگ سوزن­های انژکتور.
4- فرسودگی اتصالات الکتریکی و الکترونیکی که در اثر لرزش موتور باعث قطع و وصل شدن مدارهای کنترلی می شوند.
5- خرابی سنسورهای مختلف مربوط به تنظیم دور آرام از جمله سنسور اکسیژن، MAP، MAT، سیستم سنسور موقیعت دریچه گاز.
6- فرسودگی محور دیافراگم مجرای ورودی هوا و فرسودگی/ساییدگی مجرای عبور هوا در مجاورت دیافراگم.
7- نشتی هوا در سیستم ورودی هوا – پاشش نا منظم سوخت از انژکتورها – معیوب بودن سیستم جرقه

که نشان می­دهد که تنها یکی از عوامل نوسانات دور آرام موتور مربوط به خرابی استپر موتور و الباقی موارد نوسانات‚ به استپر برقی دور آرام موتور مربوط نیست. لذا با تعویض استپر موتور برقی عملا برای مدت کوتاهی نوسانات مستهلک می­شود و دوباره باز  می­ گردد.

توجه : قابل استفاده بر روی تمامی خودرو های ساخت داخل به جز ریو و 206 تیپ 2

برای خرید اسپتر موتور خودرو اینجا کلیک کنید