میل لنگ در موتور
میل لنگ در موتور
در راستای معرفی اجزای موتور ماشین قصد داریم تا در این مطلب با میل لنگ در موتور خودرو آشنا شویم. بناست بدانیم نقش آن در موتور خودرو و مکانیسم حرکتی ماشین چیست؟
میل لنگ همان محور اصلی موتور است که به صورت طولی قرار گرفته و به همراه چند یاتاقان به بلوک وصل است، همچنین کلاچ، حرکت دورانی میل لنگ را به گیربکس منتقل می کند.
در حقیقت میل لنگ خودرو قطعه ای است که باعث تبدیل حرکت خطی پیستون های داخل سیلندر به حرکت دورانی می شود. تقریباً تمام میل لنگ ها از جنس فولاد هستند که به روش فورج و با ترکیب کربن متوسط یا آلیاژ فولاد با کروم ساخته می شوند، همچنین در این قطعه از فلز وانادیوم برای خنک شدن سریع در برابر هوا استفاده شده است. در میل لنگ خودروهای ارزان تر از فولادهای ارزان تری استفاده می شود.
معمولاً به وسیله یاتاقان روی بلوک سیلندر سوار میشود و قطعهای بنام «بغل یاتاقانی» خلاصی یا لقی طولی را تنظیم میکند. خلاصی میل لنگ در یاتاقان کمتر یک دهم میلیمتر است. میل لنگ دارای لنگها یا نقاط اتصال ثابت و متحرک میباشد، لنگهای ثابت به وسیله یاتاقانهای ثابت روی بلوک سیلندر بسته میشوند و فقط حرکت چرخشی دارند و به همین جهت به این نام خوانده میشوند.
لنگهای متحرک که علاوه بر حرکت چرخشی حرکت دورانی نیز دارند به وسیله یاتاقان متحرک به شاتون وصل میشوند. شاتون نیز از طریق گژن پین به پیستون متصل میگردد و به این طریق حرکت رفت و برگشت پیستون که کورس پیستون نامیده میشود به حرکت دورانی تبدیل میشود.
شاتون به وسیله یاتاقان به راحتی حول محور میل لنگ می چرخد و ارتعاشات میل لنگ توسط قطعه ای به نام فلایویل که به انتهای میل لنگ متصل است، خنثی می شود، اما در انتهای دیگر یا همان سر دیگر میل لنگ، چرخ دنده ای وجود دارد که باعث چرخش میل بادامک می شود. در جلوی این چرخ دنده، قطعه ای به نام پولی کار گذاشته شده است که از آن برای به حرکت درآوردن دینام، پمپ هیدرولیک، کمپرسور کولر و واتر پمپ استفاده می شود.
بر روی لنگهای ثابت میل لنگ سوراخهایی وجود دارد که به لنگهای متحرک راه دارند، روغن موتور از طریق این سوراخها یاتاقانهای متحرک را روغن کاری میکند. معمولاً در قسمت جلویی میل لنگ ، دندهای وجود دارد که به وسیله زنجیر، تسمه یا دنده میل بادامک یا میل سوپاپ را میچرخاند. نیروی چرخش دینام «آلترناتور»، پمپ هیدرولیک فرمان، کمپرسور کولر و واتر پمپ نیز از طریق چرخش میل لنگ و به وسیله تسمهها و پولیها تأمین میشود.
چرخ لنگر یا فلایویل در قسمت انتهایی میل لنگ بسته میشود که دیسک و کاور کلاچ روی آن بسته میشوند و نیرو را به گیر بکس و سپس به چرخها انتقال میدهند. برای درک بهتر مکانیزم عملکرد میتوان آن را به رکابهای دوچرخه تشبیه کرد.
روش های سخت کاری محور میل لنگ موتور
میل لنگ ماشین را به برخی از روش های حرارتی ، سمانتاسیون و نیز به وسیله آبکاری سخت می کنند. عمل سخت کاری محورها توسط روش های القایی یا سمانتاسیون تا عمق معینی انجام می شود. پس از این مرحله، سنگ زنی و صاف کاری سطوح انجام می شود و به منظور کاهش اصطکاک، محورها را پولیش کاری می کنند، البته امروزه سخت کاری سطحی معمولاً با روش های جدیدتری انجام می گیرد.
در روش اول، گاز نیترات را با دمای 583 درجه سانتی گراد در مجاورت محور قرار می دهند و پس از جذب شدن گاز نیتروژن توسط فولاد تا عمق کمی، به شدت سفت و سخت می شود و به آن لایه سفید می گویند. به منظور افزایش استحکام میل لنگ، دمای داخلی آن در حد کم نگه داشته و سطح قطعه پولیش زده می شود.
در روش بعدی، سطح میل لنگ در معرض نمک مذاب قرار می گیرد و به رنگ خاکستری درمی آید و تا عمق 0٫03 میلی متر سخت می شود و سخت کاری با نیکل یا کروم هم از روش های دیگر است، همچنین در قسمت جلوی میل لنگ خودرو یک یا دو عدد جای خار برای قرار دادن پولی ها و چرخ دنده وجود دارد و در قسمت عقب آن، فلانچی برای اتصال به فلایویل طراحی شده است.
تفاوت میل لنگ موتور های خطی با موتورهای خورجینی
در موتورهای خطی، تعداد لنگ ها برابر با تعداد سیلندرهاست و در موتورهای خورجینی برابر با نصف سیلندرها است. در میل لنگ خودرو وزنه هایی قرار دارد که وجودشان برای حفظ تعادل در برابر فشار پیستون و شاتون لازم است و همچنین سبب روان تر کار کردن موتور خودرو و بالا رفتن دور موتور می شوند؛ ازاین رو در موتورهای 8 سیلندر که به شکل خورجینی ساخته می شوند، احتمال تاب برداشتن موتور در اثر گرما و حرارت بالای موتور کاهش پیدا می کند.
برای طولانی شدن عمر مفید موتور ماشین نباید درجه حرارت مایع خنک کننده ماشین از حد مجاز بیشتر شود و زمانی که موتور ماشین جوش می آورد، نباید موتور را خاموش کرد بلکه با ریختن آب روی رادیاتور که باعث کاهش حرارت می شود، درب رادیاتور را با احتیاط باز کرده و آب و مایع خنک کننده را چک کنید.
در برخی از خودروها مانند پژو 405 باید پس از ریختن مایع خنک کننده، عمل هواگیری را انجام دهید.
در نظر داشته باشید که دفترچه راهنمای خودرو بهترین کمک کننده شما در راستای نگهداری صحیح خودرو است.
ساختار میل لنگ
دارای تعدادی تکیه گاه ثابت و تعدادی لنگ متحرک است. در یک سر آن قطعه ای به نام فلایویل نصب می شود و باعث خنثی شدن ارتعاشات آن می شود. و در سر دیگر این قطعه نیز یک چرخ دنده قرار می گیرد که وظیفه به حرکت در آوردن میل بادامک را بر عهده دارد. همچنین در جلوی این چرخ دنده نیز یک پولی (Pulley) نصب شده که مسئول به حرکت در آوردن دینام، پمپ هیدرولیک، کولر و واتر پمپ است.
به منظور حفظ تعادل در برابر فشار پیستون ها وزنه های تعادلی در میل لنگ قرار گرفته که موجب روان تر شدن حرکت موتور و افزایش دور آن نیز می شود. همچنین ذکر این نکته مهم است که هر چه طول قطعه بیشتر باشد تعداد نقاط اتکا نیز باید بیشتر شود تا موتور نرم تر کار کند و احتمال تاب برداشتن آن نیز کمتر شود. در موتور خورجینی به دلیل کوتاه تر شدن طول میل لنگ احتمال تاب برداشتن آن در اثر فشار و گرما کمتر است.
نکاتی برای افزایش طول عمر میل لنگ خودرو
در صورت گرم شدن ممکن است خمیده شود. از این رو، دمای آب رادیاتور باید همواره از حد معینی پایین تر باشد. بنابراین، هنگامی که خودرو شما جوش می آورد هرگز نباید آن را خاموش کنید بلکه باید با ریختن آب بر روی رادیاتور دمای آن را کاهش دهید و سپس درب رادیاتور را باز کرده و سطح آب داخل آن را چک کنید. دقت کنید که آب را به روی موتور و منیفولد نریزید.
خروج گازهای محفظه میل لنگ موتور
در اثر حرکت گازهایی در محفظه آن ایجاد می شود. تجمع بیش از اندازه این گازها می تواند موجب ریزش روغن اطراف کارتر و میل لنگ شود. بنابراین باید به شیوه ای این گازها را تخلیه کرد. در موتورهای قدیمی این گازها توسط لوله ای به بیرون هدایت می شدند. اما در پیشرانه های جدید گازهای محفظه میل لنگ به وسیله یک لوله ابتدا به صافی هوا رفته و سپس با مکش پیستون ها به داخل سیلندرها هدایت می شوند و در داخل موتور می سوزند. این شیوه هم به افزایش راندمان موتور کمک می کند و هم از هدر رفتن گازها و آلودگی جلوگیری می کند.
نشانه های خرابی میل لنگ که به هر یک از دلایل زیر باید تعویض شود:
- تاب یا خمیدگی بیش از اندازه
- ایجاد ترک های عرضی بر روی انگشتی ها یا نقاط اتکا
- سوختن لنگ های ثابت و متحرک
- و از بین رفتن قوس های کناری لنگ ها
وظیفه میل لنگ در موتور ماشین:
لنگهای این قطعه به پیستونها متصل هستند و مستقیما حرکات خطی آنها به تبدیل به حرکات دورانی میکند. در خودروهایی با موتور خطی، به تعداد سیلندرها، لنگ داریم و در خورجینیها (V) این عدد نصف تعداد سیلندرها است.
پیشرانههای هشت سیلندر به این دلیل خورجینی ساخته میشود که در آنها طول میل لنگ موتور زیاد نشود همانطور که اشاره شد در موتورهای خورجینی تعداد لنگها نصف تعداد سیلندر است و بر اثر گرمای موتور، تاب بر ندارد.
در یک انتهای میل لنگ “فلایویل (Flywheel)” به آن متصل میشود که موجب گرفتن لرزشهای میل لنگ میشود. در طرف دیگر چرخ دندهای قرار دارد که “میل بادامک” را به حرکت در میآورد.
جنس آن معمولا از ترکیب فولاد و کربن یا آلیاژ فولاد با فلزهایی مانند نیکل و کروم ساخته میشود. همچنین به منظور خنک شدن سریع این قطعه با هوا، از وانادیوم در ساخت این قطعه استفاده می شود.
میل لنگ ارائه شده در مرکز خرید فرامال تهیه شده از بهترین فولاد (فولاد سوئد ) می باشد و لذا دارای برترین کیفیت موجود می باشد.
سامانهٔ میللنگ نخستین بار توسط مخترع ایرانی، بدیعالزمان جزری ۱۱۳۶–۱۲۰۶ در سال ۱۲۰۰ میلادی اختراع شد. وی از میللنگ در دو گونه دستگاه بالا بردن آب استفاده کرده بود.